Patronen, routines, automatismen

Hoe kom je er aan?

Sommige aangeleerde patronen kunnen op een bepaald moment hun waarde verliezen

  • Ben je wel eens vanaf de andere kant opgestapt op je fiets?
  • Heb je als rechtshandige wel eens geprobeerd om je jas aan te trekken met je linker hand als eerste in de linker mouw?
  • Heb je tijdens het eten wel eens je mes en vork van hand gewisseld terwijl je door ging met eten? 
  • Heb je je achterste wel een afgeveegd met de andere hand dan je gewend bent?

Menselijk gedrag bestaat voor een groot deel uit gewoonten* en impulsief gedrag. Ze spelen zich vaak grotendeels onbewust af en zijn moeilijk te controleren. Ze worden in gang gezet door interne of externe aanleidingen (triggers), die vaak dermate onder de oppervlakte van ons bewustzijn liggen, dat we de oorzaak van ons gedrag niet eens opmerken.
* {Gewoonten, routines, patronen, automatismen, reflexen en impulsgedrag zijn woorden die je als synoniemen voor elkaar kunt gebruiken.}

We zijn zo gewend aan routines dat het bijna onmogelijk lijkt om een taak uit te voeren als je het anders doet. Veel mensen herken je op afstand al aan hun 'loopje', aan dezelfde grapjes die ze maken, aan hun houding,
Routines zijn zeer behulpzaam, maar de keerzijde van de medaille is dat routines je leven voorspelbaar en saai kunnen maken.

Je kan zo efficiënt worden dat je handelingen steeds sneller verricht met een minimum aan beweging en aandacht.
Je beweegt éénzijdig, bepaalde spiergroepen worden sterker, andere zwakker. Lichamelijk wordt je bewegingsruimte steeds kleiner, je ademt minder lucht in, je spieren verstrakken en er komt druk op je gewrichten. 

Omgaan met andere mensen

Sociale routines zijn nog complexer dan een handeling uitvoeren. Je hebt als kind geleerd hoe je om moet gaan met andere mensen, met gevoelens van angst en pijn en andere emoties en gevoelens. Het heeft geleidt tot complexe patronen van sociaal wenselijk gedrag waarvan je je niet meer gemakkelijk kunt bevrijden.

Denk hierbij aan:
– de behoefte om aardig gevonden te worden
– de behoefte om indruk te maken op anderen
– de behoefte om gelijk te krijgen, erkend te worden
– de angst om iets te missen, angst om tekort te komen

De meest complexe routines gaan over het vermijden van pijn en angst. Over het algemeen leiden deze routines tot verstarring en verminderen ze het avontuur en plezier van een ervaring in je leven. Ze leiden tot een gevoel van ‘je afgescheiden voelen van de wereld’, ‘afgescheiden voelen in jezelf’ en eenzaamheid

Ik merk bij veel cliënten op dat ze mentaal bezig zijn ("in hun hoofd zitten") hoe ze moeilijkheden kunnen vermijden of hoe ze oplossingen kunnen vinden voor problemen in het leven die er nog niet eens zijn. Ze proberen met hun denken, controle te krijgen op zichzelf en op de omgeving. Ze leven spreekwoordelijk gezegd als “een kop zonder kip”.

De macht van geconditioneerde patronen en gewoontes.  

Patronen – met hun lichamelijke, emotionele en relationele aspecten – starten al vanaf de conceptie. Een heldere uitleg hierover vind je in de onderstaande video van Anna Verwaal.

Patronen in de praktijk: negatieve effecten

De meeste mensen hebben niet in de gaten dat ze hun kaken of schouder(s) aanspannen, hun adem inhouden als het spannend wordt, of ze houden hun adem altijd een beetje in. Op een bepaalde manier zijn we daarmee onwetend: onbewust en onbekwaam.

Het is goed om te weten dat een paar keer je spieren aanspannen echt niet zoveel uitmaakt. Je lichaam kan dit prima aan. Maar duizenden tot honderdduizenden keren een beweging herhalen, laat gebruikssporen na die hun weerslag hebben op het functioneren van ons lichaam:

  • Spieren worden harder, stugger, droger, calcificeren, ontsteken enzovoorts.
  • Het bot, waar deze spieren aanhechten, wordt druk pijnlijk.
  • Interne organen komen onder spanning en ontwikkelen functiestoornissen als obstipatie of chronische buikpijn.
  • Diverse gewrichten beginnen ontstekingsverschijnselen te vertonen van het gewrichtskapsel door chronische compressie: kaken raken overbelast en 'knappen', tanden schuren af door chronisch tandenknarsen.
  • Je gezonde slaap vermindert en uitgerust opstaan lukt steeds minder goed

Het in stand houden van deze onbewuste patronen kost bakken met energie en is eerder een gevolg van ‘overleven‘ dan van leven.

Kies welke patronen je wilt stoppen

De Grinberg Methode helpt je op een lichamelijke wijze te bevrijden uit de gevangenis van besluiten die je lang geleden genomen hebt maar die je helemaal vergeten bent. Je kan het ook oude- en overbodige patronen noemen.

Patronen zijn niet alleen mentaal maar hebben een lichamelijke weerslag in je lichaam. Hoewel deze patronen ooit ontstaan zijn om je te beschermen, belemmeren ze je nu omdat ze onbewust zijn: je hebt ze deels (maar niet volledig) in zicht en je kan ze daardoor niet blijvend stoppen.

In patronen kunnen lichamelijke, emotionele, psychologische en spirituele lagen worden onderscheiden. Je kan ze wel onderscheiden maar niet scheiden! Effect van de ene laag beïnvloedt de andere laag. Via het lichaam geeft de Grinberg Methode zelfs inzicht in de diepste lagen in jezelf. 
Als je hebt ontdekt wat voor jou belangrijke waarden zijn in je leven en wat je nu eigenlijk echt wil, dan kun je verder onderzoeken hoe je je leven vanuit dit moment vorm wil gaan geven. Je leert uit te vinden welke acties je moet nemen die je verder brengen in de richting van je doel.

Waar begon het?

In de eerste zes jaar van ons leven leggen we het fundament voor ons volwassen functioneren: ademen, draaien, omrollen, steunen, kruipen, lopen, eten, fietsen, stoeien, spelen, schrijven en slapen zijn vaardigheden die we ons met vallen en opstaan eigen hebben gemaakt.
Deze bewegingen zijn zo geautomatiseerd dat we er – gelukkig maar – niet meer over na hoeven te denken. Maar dat geldt ook voor de pijnfrustratie en angst die hiermee vaak gepaard ging. 

In diezelfde periode van ons leven leerden we ook relationele vaardigheden: hoe je je moest verhouden met andere kinderen en volwassenen. We leerden wat er van je verwacht wordt, hoe je je hoort te gedragen, hoe je hoort anderen niet te storen, door stil te zitten, rechtop te staan, hoe je hoort te luisteren, hoort te gehoorzamen, ‘normaal’ hoort te doen etc.

Als je niet in voldoende mate gezien wordt in wie je bent en wat je wilt, en er wordt verwacht dat je je aanpast aan de omgeving, dan is dat is uitermate pijnlijk en roept gevoelens op van angst en frustratie. Het gevolg is dat je je eigen vermogens en je wil en zin bent gaan inhouden. Ook dit is verweven met lichamelijke patronen, bij de een wat meer dan bij de ander. 

Al met al resulteren deze automatismen, gewoonten, patronen in een eigen unieke wijze van staan, zitten en bewegen. Het zijn uiterlijke gedragingen waaraan je iemand aan herkent: rechtop gaand, gebogen schouders, trekkend met een been, hoofd een beetje scheef, een beetje in elkaar gedoken, kaken op elkaar, slapen met gebalde vuisten en andere patronen van contractie of weerstand. In plaats van gewoontenroutinespatroon of  automatismen kun je ook  spreken  van een lichaamsschema.

In de daaropvolgende jaren kunnen deze patronen geïntensiveerd worden door nare gebeurtenissen of trauma’s. Het gevolg is dat je nog meer energie gaat investeren om hier zo min mogelijk last van te hebben.

Hoe stop je patronen waar je in vastzit?

Wil je hier iets aan veranderen, dan heb je allereerst besef (bewustzijn) nodig: lichaamsbesef. Het lichaam is altijd in het ‘nu‘, het lichaam ‘is‘. Het denken is altijd in het verleden of de toekomst bezig: in ‘toen’ , ‘daar’ of ‘straks’.

Het doel van de Gindberg Methode is om lichaamsbesef te ontwikkelen bijvoorbeeld middels aanraking, druk op het weefsel en het aanbieden van gestructureerde belevingservaring voor de voeten en voor de rest van het lichaam. Dan wordt duidelijk hoe je in je lichaam omgaat met pijn, angst en andere moeilijke gevoelens.

Daarna leer je hoe je oude patronen van fixatie kunt loslaten en hoe dit leidt tot helderheid in je hoofd. Deze helderheid maakt dat je nu kan kiezen uit andere opties van houding en beweging en omgang met emoties. Vraag jij je af of deze methode iets voor jou is? Bel mij even of vul je vraag in op de contact pagina.

Mark ten Seldam

Mark ten Seldam heeft ruim 30 jaar ervaring als Mindfulle Fysiotherapeut, 20 jaar ervaring als Osteopaat en Cranio-Sacraal therapeut en 10 jaar ervaring als Zijnsgeorienteerd begeleider.
Hij is tweedejaars student van de Grinberg Methode. Drie jaar lang volgt hij in Oostenrijk, onder leiding van Avi Grinberg himself, de opleiding tot Grinberg praktitioner.
Vraag jij je af of deze methode iets voor jou is? Bel mij even of vul je vraag in op de contact pagina.

>